MERİÇ-ERGENE HAVZASI TAŞKIN RİSK YÖNETİM PLANININ HAZIRLANMASI İÇİN TEKNİK YARDIM PROJESİ – TAŞKIN RİSKİ ÖN DEĞERLENDİRME (TRÖD) SONUÇ ÇALIŞTAYI GERÇEKLEŞTİ

Avrupa Birliği (IPA-2) ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından finanse edilen “Meriç-Ergene Havzası Taşkın Risk Yönetim Planının Hazırlanması İçin Teknik Yardım” projesi Taşkın Riski Ön Değerlendirme Sonuç Çalıştayı, 10- 12 Nisan 2023 tarihleri arasında Tekirdağ/Çorlu’da gerçekleştirilmiştir.

Çalıştaya Edirne Belediye Başkan Yardımcısı Sayın Yaver Tetik, Kırklareli Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü İl Müdürü Ersoy Canbek, Tarım ve Orman Bakanlığı Su Yönetimi Taşkın ve Kuraklık Yönetimi Daire Başkanı Sayın Satık Buğra Fındık, Edirne Orman İşletme Müdürlüğü, DSİ Genel Müdürlüğü, DSİ Edirne 11. ve DSİ İstanbul 14. Bölge Müdürlüğü, Orman Genel Müdürlüğü, İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü, Çorlu Belediyesi, Ergene Belediyesi, Kırklareli İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, Karayolları Genel Müdürlüğü, Çorlu Meydan Meteoroloji Müdürlüğü, TCDD, Lüleburgaz Belediyesi, Edirne İl Sağlık Müdürlüğü, Sağlık Bakanlığı, Kırklareli İl Sağlık Müdürlüğü, Tekirdağ Meteoroloji Müdürlüğü, Tekirdağ AFAD yetkilileri ile yüklenici firma yetkilileri olmak üzere 48 kişi katılım sağlamıştır.

3 gün süren çalıştayda Taşkın Riski Ön Değerlendirme (TRÖD) yaklaşımı çalışmalarının kapsamı ve metodolojisinin özeti, TRÖD raporunun içeriği ve sonuçların açıklanması hedeflenmiş, çalıştay kapsamında riskli bulunan yerleşimlere saha ziyareti gerçekleşmiştir.

Çalıştayın ilk günü açılış konuşmalarıyla başlamıştır. Konsorsiyum lideri DAI firması adına konuşan Proje Direktörü Gönül Ertürer yaptığı açılış konuşmasında iklim değişikliğinin taşkınlar üzerinde giderek artan etkisinin altını çizdi ve projenin önemli diğer bir boyutunun da Bulgaristan ve Yunanistan ile paylaşılan bir havza olarak Meriç-Ergene havzasında ülkeler arasında koordinasyonun önemini vurguladı.

Daha sonra Tarım ve Orman Bakanlığı Su Yönetimi Taşkın ve Kuraklık Yönetimi Daire Başkanı Sayın Satık Buğra Fındık’ın proje hakkındaki bilgilendirmesiyle devam etmiştir.  Kendisi iklim değişiklinin olumsuz etkilerinden ve IPCC’de (Hükümetler arası İklim Değişikliği Paneli) bahsedilen en kötümser senaryonun gerçekleştiğinden, taşkınların son yıllarda artış gösterdiğinden bahsetmiştir. Kendisi ayrıca Taşkın Yönetim Planları’nın öneminden, proje çalışmalarından, Türkiye’de tamamlanmış olan 24 havzada Taşkın Yönetim Planı’nın yanı sıra 5 havzada güncelleme olduğundan, ancak Meriç – Ergene havzasının planın uygulanmadığı tek havza olarak kaldığını belirtmiştir.


Ardından Proje Takım Lideri Sayın Dr. Deniz İtibar “TRÖD Tanıtımı ve Çalışmaların Kapsamı” adlı sunumunu ve “Projede Kullanılan TRÖD Metodolojisinin Özeti, TRÖD Raporunun İçeriği ve Sonuçların Açıklanması 1” adlı sunumu gerçekleştirmiştir. Kendisi ilk olarak sunumda projenin amacı ve hedefleri üzerinde durmuş ve projenin aktivite setleri hakkında detaylı bilgi vermiştir. Daha sonra, Taşkın Riski Ön Değerlendirmesi detayları hakkında konuşmuş, veri temini ve düzenlemesi hakkında bilgilendirmelerde bulunmuştur. Bu bölümde Akım Gözlem İstasyonları’nın tespit edilmesi, Yağış Gözlem İstasyonları’nın tespit edilmesi, DMİ tarafından işletilmekte olan istasyonlar, DSİ tarafından işletilmekte olan istasyonlar, sayısal yükseklik verisi ve fizikse parametreler hakkında çeşitli bilgiler ve görseller sunmuştur. Konuşmasına havza kollarının elde edilmesi havzadaki alüvyon alanlarının belirlenmesi ile ilgili bilgiler vererek devam etmiştir. Daha sonra havzada gerçekleşmiş tarihi baskınlar, havzada yer alan kritik tesisler, heyelan riski taşıyan alanların belirlenmesinden söz etmiştir. Daha sonra TRÖD kapsamında gerçekleşen aktivitelerden ve saha ziyaretlerinden bahsetmiş ve PÖTRA (Potansiyel Önemli Taşkın Risk Alanı) hakkında konuşmuştur. Son olarak ön riskli olarak kabul edilen akarsulardan bahsederek konuşmasını tamamlamıştır. 

Devamında Yardımcı Proje Lideri Sayın Egemen Fırat “Projede Kullanılan TRÖD Metodolojisinin Özeti, TRÖD Raporunun İçeriği ve Sonuçların Açıklanması 1” adlı sunumu gerçekleştirmiştir. Bu sunumda ilk olarak TRÖD kapsamında şartnamede belirtilen koşullar ile TRÖD kapsamında belirtilen çalışmalara değinmiştir. Daha sonra TRÖD çalışmaları için veri toplama aşamasını anlatmış, arazi kullanımı, yerleşim alanlarının belirlenmesi, sayısallaştırma projesi katmanları, akarsu ağı ve Horton – Strahler Son 3 Kolda Bulunan Akarsular’dan bahsetmiştir. Sunuma su yükseltme metodu, teknik şartnamede belirtilen akarsular, alüvyon ve tarım alanları, sanayi alanları ile devam etmiştir. Daha sonra Tarihi talkın envanteri, taşkın korunma tesisleri, depolama alanları, kritik tesis ve önemli noktalar, heyelan etkisi, iklim değişikliği etkisi ve son olarak da saha çalışmaları ve PÖTRA’dan bahsederek konuşmasını bitirmiştir. “TRÖD Raporunun İçeriği ve Sonuçları” adlı sunumu ile devam etmiştir. Kendisi bu sunumda Nihai taşkın riski ön değerlendirmesi (TRÖD) raporunun içeriğinden, ön riskli akarsular, ön riskli tarım arazileri, iklim değişikliğinin etkisi gibi konulara değinmiştir.

Çalıştay Proje Mühendisi Sayın Alican Gündoğdu’nun “TRÖD Sonuçlarının CBS Ortamında Değerlendirmesi” adlı konuşmasıyla sürmüştür. Sayın Gündoğdu konuşmasında Taşkın Riski Ön Değerlendirme kriterlerinden ve riskli tespit edilen yerleri, katılımcıların görüşleriyle tekrar değerlendirmiştir.

Devamında Proje Teknik Yardım Ekibi’nden Teknik Uzman Mihai Stancu’nun “TRÖD Sonuçlarının Değerlendirilmesi” adlı konuşmasıyla devam etmiştir. Kendisi bu konuşmada taşkın direktifinin uygulanması metodolojisinden, aktivitelerinden ve taşkın risk ön değerlendirme Romanya uygulamalarından, bahsetmiştir. Daha sonra iki ülke arasındaki yaklaşım benzerlikleri hakkında değerlendirmelerde bulunmuş, daha sonra sonuç bölümü ve de gelecekti potansiyel TRÖD uygulamaları için bilgi vererek konuşmasını bitirmiştir.

Çalıştayın ilk günü genel değerlendirme, soru-cevap kısmı ile sona ermiştir.

 

Çalıştay ikinci gününde Proje Teknik Yardım Ekibi’nden Teknik Uzman Sayın Elias Moussoulis’in “Taşkın Direktifinin Yunanistan’da Uygulanması” adlı sunumuyla başlamıştır. Sunumda ilk olarak Yunanistan’daki alt yapı ve kurumlardan ve de tarihsel uygulamalardan bahsedilmiş, daha sonra su çerçeve direktifi ile olan koordinasyona değinilmiştir. Bu kapsamda su çerçeve direktifi amaç, değerlendirme, önlem ve eleştiriler hakkında bilgi verilmiş, daha fazla geliştirilmeye uygun alanlardan bahsedilmiş, takip edilen metodolojiler anlatılmıştır. Daha sonra Yunanistan ve Bulgaristan arasındaki ve de Yunanistan ile Türkiye arasındaki iş birliğinden bahsedilmiştir. Sayın Elias Moussoulis konuşmasını sonuç bölümüyle bitirmiştir.

Sayın Elias Moussoulis daha sonra “Taşkın Direktifinin Yunanistan’da Uygulanması – Meriç” adlı bir sunum yapmıştır. Bu konuşmada ise Meriç coğrafyası, taşkın sorunu, pilot uygulamadan bahsetmiş, sonuç bölümüyle konuşmasını tamamlamıştır.

Çalıştay Proje Teknik Yardım Ekibi’nden Teknik Uzman Nicoleta Roxanne Popescu’nun “Taşkın Riskini Arttıran Faktörler ve Doğa Temelli Çözümler” adlı konuşması ile devam etmiştir. Kendisi konuşmasında taşkın riskini arttıran etkenlerden bahsetmiştir. Daha sonra bu soruna doğa temelli çözümlerden bahsetmiş ve de ağaçlandırmanın akış azaltma üzerindeki etkisini anlatan bir vaka çalışması ile konuşmasına devam etmiştir. Bu çalışma dahilindeki hidrolojik ve hidrodinamik modellerden bahsederek, vaka çalışmasının sonuçları ile konuşmasını bitirmiştir.

Çalıştayın riskli bulunan yerleşimlere saha ziyareti ile devam etmiştir. Çalıştayın ikinci günü öğleden sonra katılımcılar ile beraber sahada arazi çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Toplamda 4 noktada gerçekleştirilen ziyaretlerin gerçekleştiği yerler ve bu noktalarda incelenen dereler aşağıda görülmektedir:

1. Çorlu ilçe merkezi, Topalmustafa Deresi
2. Çorlu ilçe merkezi, Batak Deresi
3. Ergene ilçesi Yulahlı Mahallesi, Çorlu Suyu
4. Ergene ilçesi Velimeşe mahallesi, Dedebal Deresi

Saha ziyaretleri sırasında ziyaretlerin amacına yönelik bilgilendirme konuşmaları gerçekleştirilmiştir. Aktivite 1 kapsamında gerçekleştirilen Taşkın Risk Ön Değerledirmesi’nde yer alan saha ziyaretlerinin önemi, yerleşim yerinin ön riskli olmasına sebep olan faktörler katılımcılara aktarılmıştır.

Aynı zamanda Aktivite 2 kapsamında gerçekleştirilecek olan harita çalışmaları içinde yer alan sanat yapılarının (köprü, menfez, büz) ölçüm çalışmaları katılımcılara örnek olarak gösterilmiştir. Dere yatağı üzerinde bulunan sanat yapısının en, boy, yükseklik gibi bilgilerin nasıl elde edildiğine dair çalışmalar gerçekleştirilmiştir.

Ayrıca, harita çalışmalarında gerçekleştirilecek uçuş sonucunda elde edilen görüntülerin, yersel olarak ölçümü yapılan sanat yapıları ile eşleştirilmesi gerekmektedir. Bu eşleştirme için gerçekleşecek aşamalar detayları ile katılımcılara anlatılmıştır.

 

Çalıştayın son günü SYGM’den Sayın Mesut Yılmaz’ın “Saha Çalışmalarının Değerlendirilmesi” isimli konuşması ile başlamıştır. Konuşmacı ilk olarak bölgede yapılacak olan uçuş planının hazırlanması, yer kontrol tesisi, uçuş işlemlerinden bahsetmiştir. Daha sonra uçuş sonucundaki planlamalar kapsamında dengeleme ve arazileme oluşturma, kıymetlendirme işlemlerine değinmiştir. Sunum daha sonra konuşmacının sanat yapıları röleve çalışmaları ve batimetri çalışmaları hakkındaki bilgilendirmeleriyle son bulmuştur.

Çalıştay Proje Mühendisi Sayın Alican Gündoğdu’nun “Taşkın Risk Haritalarında Harita Kullanımı” adlı konuşmasıyla sürmüştür. Kendisi taşkın risk haritalarının hazırlanmasındaki aşamaları anlatmış, binaların belirlenmesi, sayısal yükseklik modelleri ve sanat yapıları konularına değinmiştir.

Daha sonra Proje Teknik Yardım Ekibi’nden Sayın Özgüray Aydın’ın “Taşkın Tahmin ve Erken Uyarı Sisteminin Değerlendirilmesi” isimli konuşması ile sürmüştür. Kendisi konuşmasında modellemelerden bahsetmiş, mevcut durum analizi yaparak işletme /operasyonel yönetim, taşkın tahmin ve erken uyarılar hakkında diğer ülkelerden örnekler sunmuş, son olarak ulusal TATUS sistemini anlatmıştır.

 

Çalıştayın son konuşmasını SYGM’den Sayın Mustafa Demirel “Proje Kapsamında Yapılacak Çalışmalar” adlı konuşmasıyla yapmıştır. Kendisi sunumda proje kapsamı, taşkın yönetim planı, taşkın hidroloji çalışmaları ve devam eden çalışmalar hakkında konuşmuş, özellikle harita çalışmaları hakkında detaylı bilgi vermiştir. Bu bilgiler kapsamında hidrolojik modelleme çalışmaları, taşkın su derinliği haritaları, taşkın tehlike haritaları ve taşkın risk haritaları üzerinde durmuş, stratejik çevresel değerlendirmelerde bulunarak taşkın erken uyarı sistemi kapsamında tedbirlerden bahsederek sunumunu bitirmiştir.

3 gün süren sonuç değerlendirme çalıştayı, katılımcıların görüşler & öneriler, programın değerlendirilmesi, soru cevap kısmı ve sertifika dağıtımı ile kapanmıştır.